Ochrona sadów przed przymrozkami – ekspert radzi

Każdej wiosny obserwujemy zachodzące zmiany w pogodzie, mroźne powietrze powoli ustępuje miejsca masom ciepłego. Rośliny budzą się do życia, na drzewach rozkwitają pąki. Rozpoczyna się intensywny czas w sadach i na polach. Mimo cieplejszych zim wydłuża się w Polsce okres, w którym mogą wystąpić groźne dla upraw przymrozki. Przymrozki wiosenne są przyczyną bardzo poważnych strat w gospodarstwach sadowniczych. Istnieje wiele metod ochrony plantacji przed przymrozkami, niestety wszystkie są kosztowne, a ich skuteczność zależy przede wszystkim od przebiegu pogody.

Uwaga – przymrozki wiosenne

Zbliżająca się wiosna to okres kiedy mogą wystąpić miejscowe przymrozki – spadek temperatury powietrza przy gruncie poniżej 0°C. Taki i niższy spadek temperatury na początku okresu wegetacyjnego jest bardzo niebezpieczny, ponieważ doprowadza to do uszkodzenia roślin, a więc niższego plonu. Należy chronić młode pąki przed ryzykiem przemarznięcia. Instalacja nawodnieniowa doskonale nadaje się do ochrony upraw, jeżeli wyposażymy ją w zraszacze antyprzymrozkowe.

Zraszacz antyprzymrozkowy – ochrona za pomocą zamarzającej wody

Najbardziej rozpowszechnioną metodą walki z przymrozkami jest deszczowanie. Wykorzystuje się w tym przypadku fakt, że zmianom stanu skupienia wody towarzyszy wydzielanie lub pobieranie dużych ilości ciepła. Przy ochłodzeniu jednego litra wody o 1°C uzyskuje się 1 kcal ciepła. Podczas zamarzania 1 litra wody wydziela się aż 80 kcal ciepła.

Dlaczego zraszanie jest tak skuteczne w ochronie przed mrozem?

Wysoka wilgotność zmniejsza wypromieniowanie ciepła. Gdy temperatura powietrza zbliży się do 0°C woda zamarzając oddaje ciepło krzepnięcia roślinie i po ewentualnym zamarznięciu tworzy warstwę lodu izolującą roślinę przed mrozem.

Zraszanie nadkoronowe

Najskuteczniejszą metodą na ochronę sadu przed wiosennymi przymrozkami jest zastosowanie zraszania nadkoronowego. Jest to najbardziej popularna metoda, ale niestety ma swoje wady. Jedyną wadą jest duże zużycie wody, podczas ochrony 1ha sadu jesteśmy w stanie zużyć od 25 – 45 m3 wody na godzinę. Musimy być pewni jakości produktów które zastosujemy, aby uniknąć awarii podczas pracy w niskich temperaturach. Temperatura podczas wiosennych przymrozków może spaść nawet do -8°C, a zraszacz nie może się zatrzymać.

Budowa instalacji antyprzymrozkowej

Prawidłowo zaprojektowana instalacja antyprzymrozkowa musi się składać się z: rury o odpowiedniej przepustowości oraz dobrych zraszaczy ( duży zasięg, sprawność, roszenie).

Rury dobrane na magistralę główną powinny mieć odpowiednią przepustowość wody, tak by nie zmniejszać prędkości jej przepływu. W przeciwnym razie następuje zmniejszenie ciśnienia wypływu wody, które do zraszaczy musi mieć co najmniej 3 bary. Uzyskanie odpowiedniego ciśnienia na zraszaczu gwarantuje nam duży zasięg podawania wody na rośliny, które chcemy ochronić przed mrozem.

Zraszacze dobieramy odpowiednio do ilości wody, którą dysponujemy lub wg własnych preferencji. Im większy promień podawania wody, tym mniejszą liczbę zraszaczy trzeba umieścić na plantacji. Duża sprawność zraszaczy gwarantuje skuteczną ochronę, ponieważ daje pewność dokładnego zalania roślin wodą. Najlepsze zraszacze rozbijają strumień wody na drobne krople, które szybciej i dokładniej pokrywają każdą część rośliny. Najczęściej stosowanymi zraszaczami antyprzymrozkowymi są: pełnoobrotowy nadkoronowy oferowany przez kilku wiodących producentów oraz zraszacz flipper dostępny u jednego producenta.

Rozplanowanie instalacji

O ilości potrzebnych zraszaczy decyduje kształt plantacji. Rozmieszczając zraszacze musimy brać pod uwagę bardzo istotną kwestię częściowego pokrywania się zasięgu zraszaczy. Rośliny, w każdej części plantacji muszą być pokrywane wodą w jak najdokładniej. Często wymusza to zalewanie przestrzeni, na której nic nie rośni np. między rzędami czy wjazdu do sadu.

Typy zraszaczy

Zraszacz antyprzymrozkowy Flipper – borówka, sady

zraszacz antyprzymrozkowy
Zraszacz antyprzymrozkowy – Flipper
  • Kąt zraszania 180 stopni, doskonale nawadnia i chroni wąskie i długie rzędy np. winogron.
  • Pozostawia suche międzyrzędzia.
  • Zużycie wody 43 l/h ze zraszacza, praca wzdłuż rzędu, nie zalewa międzyrzędzi.
  • Rozwiązanie dla osób które nie posiadają dużych zasobów wody.
  • Stosowane w sadach, gdzie korony drzew formowane są pod wymiar zasięgu zraszacza.
  • Flippery są oszczędniejsze w porównaniu do zraszaczy pełnoobrotowych.
  • Wada – ograniczony zasięg
  • Formowanie korony – wąskie prowadzenie

DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ

Zraszacz antyprzmrozkowy VYR 33 – polowy

Zraszacz antyprzymrozkowy – VYR 33 AF
  • Polecamy zraszacze Hiszpańskiej firmy VYRSA, model VYR 33.
  • To zraszacz o dużym promieniu działania przy zachowaniu wysokiej sprawności i efektywności.
  •  mosiężny, średniego zasięgu. Bardzo trwały i skuteczny.

KUP TERAZ

Montaż zraszaczy

Zraszacze montuję się na plantacji w różny sposób, w zależności od typu zraszacza i charakteru chronionej plantacji. Jeżeli chodzi o zraszacze nadkoronowe typu  Vyrsa to często spotykane jest zastosowanie nypli rurowych ( do sadu – 4m ). Można również umieścić taki zraszacz nisko przy ziemi, prosto w rurze PE, za pomocą opaski siodłowej. To w przypadku ochrony np. plantacji truskawkowych.

Zraszacz Flipper posiada uchwyt mocujący do słupów drewnianych, bądź betonowych, a połączony jest z magistralą za pomocą cienkiego wężyka o średnicy 7 mm

Instalacja – obliczenia

  • Zraszacz Vyrsa

1 ha sadu na planie prostokąta o wymiarach 40m x 250m wymaga zastosowania 27 zraszaczy o zasięgu 13 m.

Każdy zużyje około 1,15 m3 / 1h. Daje nam to około 32 m3 wody na 1h.

32000 l/h : 60 min = 533 l/min (Taką pompę musimy mieć w studni głębinowej bądź przy zbiorniku odkrytym)

  • Zraszacz Flipper

Inaczej to będzie wyglądało przy zastosowaniu zraszacza typu flipper. Ten zraszacz działa wzdłuż rzędu i podczas swojej pracy nie zalewa całej powierzchni plantacji. W calu całkowitej ochrony ważny jest sposób prowadzenia sadu. W jego przypadku zużycie wody jest mniejsze, ale niestety skutkuje to słabszą ochroną.

Przykład: na 1h sadu potrzebujemy około 390 zraszaczy, każdy zużyje 43 l/h co nam daje około 16.5 m3 wody na godzinę. Widzimy że jest to niemal połowa wody niż w przypadku użycia poprzedniego modelu zraszacza.

Jak stosować ochronę antyprzymrozkową?

System antyprzymrozkowy uruchamiamy przed wystąpieniem temperatury ujemnej. W tym celu trzeba monitorować zmiany w pogodzie. Gdy termometry pokazują około 3°C jeszcze na plusie włączamy zraszacze. Ważne, by w momencie spadku temperatury do 0 st C rośliny były już pokryte lodem. Polewamy ciągle, aż do ponownego rozmarznięcia pokrywy lodowej. Wtedy wiemy, że ryzyko przemarznięcia minęło.

 

Mariusz Byliniak, Specjalista działu akcesoriów – nawodnienia

W branży ponad 10 lat. Doświadczenie w projektowaniu i wykonywaniu systemów nawodnieniowych, doradztwo, kompletowanie instalacji, dobór pomp głębinowych, montaż urządzeń do fertygacji kwasowo-nawozowej.

Cały asortyment elementów do budowy systemów nawadniających, o których jest mowa w artykule jest dostępny w sklepach Agrosimex.

Kontakt: nawodnienia@agrosimex.com.pl